Πλαίσιο στήριξης
Οι λόγοι που μας οδήγησαν να ασχοληθούμε με το πρόβλημα των ναρκωτικών
Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν προσεγγίζεται στα βιβλία του Δημοτικού, ωστόσο είναι σημαντικό να αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας, καθώς αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και στον ελληνικό χώρο. Ακόμη, πολλές φορές, τα ΜΜΕ δεν προσεγγίζουν το πρόβλημα των ναρκωτικών στην ολότητά του και δεν του προσδίδουν παιδαγωγικό χαρακτήρα.
Πού απευθύνεται η συγκεκριμένη διαδικτυακή διδασκαλία
Το συγκεκριμένο μάθημα απευθύνεται σε μαθητές Ε’ τάξης δημοτικού και θα μπορούσε να διδαχθεί στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης. Η επιλογή της τάξης έγινε με κριτήριο ότι οι μαθητές αυτής της ηλικίας βρίσκονται σε προεφηβικό στάδιο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό στο μέλλον να βρεθούν αντιμέτωποι με τους κινδύνους των ναρκωτικών. Πέρα από αυτό όμως, είναι και σε μία κατάλληλη ηλικία ώστε να παρέχουν ενημέρωση για την πρόληψη του προβλήματος αλλά και βοήθεια σε πιθανούς χρήστες του κοντινού τους περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η επιλογή του μαθήματος έγινε λαμβάνοντας υπόψη ότι το θέμα των ναρκωτικών δεν προσεγγίζεται πουθενά στα βιβλία του δημοτικού. Είναι ένα θέμα που απαιτεί μια πιο ολιστική θεώρηση, μέσα από το συνδυασμό πολλών γνωστικών αντικειμένων (διαθεματικότητα) και έχει ως στόχο την αλλαγή της κοινωνίας (κοινωνικός μετασχηματισμός). Θα μπορούσαμε να συνδέσουμε διαθεματικά το πρόβλημα των ναρκωτικών με τα μαθήματα της Γλώσσας (αναπτύσσονται επικοινωνιακές δεξιότητες), των Εικαστικών και της Μουσικής (στις προεκτάσεις τους δίνεται η ευκαιρία να φτιάξουν δικές τους δημιουργίες, όπως τραγούδια, ποιήματα και ζωγραφιές), της Γεωγραφίας, (τα παιδιά θα γνωρίσουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες του κόσμου σχετικά με το πρόβλημα των ναρκωτικών) και με την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (τα παιδιά θα υιοθετήσουν αξίες και στάσεις που θα τους βοηθήσουν να γίνουν ενεργοί πολίτες).
Δεξιότητες που θα αναπτύξουν οι μαθητές
Λαμβάνοντας υπόψη τις δέκα δεξιότητες του 21ου αιώνα θα γίνει προσπάθεια οι μαθητές να αναπτύξουν μερικές από αυτές. Συγκεκριμένα, οι μαθητές θα καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη, προκειμένου να αναπτυχθούν ολόπλευρα και να είναι σε θέση να αξιολογούν τα ετερόκλιτα μηνύματα που πιθανόν να λάβουν από τον κοινωνικό τους περίγυρο σχετικά με το θέμα των ναρκωτικών. Η καλλιέργεια αυτής, θα επέλθει μέσα από την ενθάρρυνση του μαθητή να αναζητά πολλούς διαφορετικούς τρόπους επίλυσης ενός προβλήματος. Ακόμη, τα παιδιά θα κληθούν να εκφράσουν την άποψη τους σχετικά με ηθικά θέματα, εκτός από θέματα γνωστικού περιεχομένου.
Η συνεργασία είναι μία ακόμα δεξιότητα που θα αναπτυχθεί, αφού επιτυγχάνεται η αποδοχή των διαφορετικών απόψεων, στάσεων, συμπεριφορών μεταξύ των μαθητών προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της διδασκαλίας μέσα από την υλοποίηση ομαδικών δραστηριοτήτων. Συνεπώς, το κάθε μέλος θα πρέπει να έχει ατομική ευθύνη για ό,τι κάνει, αλλά και όλη η ομάδα να έχει συλλογική ευθύνη για το κάθε μέλος της.
Επιπλέον, στο πλαίσιο της συνεργασίας θα καλλιεργηθούν περαιτέρω δεξιότητες όπως η συνδεσιμότητα, η συνυπευθυνότητα και η επικοινωνία. Προκειμένου η κάθε ομάδα να καταλήξει σε γόνιμα συμπεράσματα, θα πρέπει να έρχεται σε συχνή επικοινωνία με τις άλλες ομάδες, ανταλλάσοντας γνώσεις και απόψεις κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Επομένως, η κάθε ομάδα θα είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση και των υπολοίπων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο κατά την ενεργοποίηση, όσο και κατά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, θα αναπτυχθεί και ο κριτικός αναστοχασμός. Δηλαδή, θα δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να αμφισβητήσουν τις προγενέστερες απόψεις τους για ένα θέμα εξετάζοντας τες κριτικά, πολλές από τις οποίες θα αναθεωρούν και θα μετασχηματίζουν. Ο κριτικός αναστοχασμός είναι ιδιαίτερα χρήσιμος, καθώς θα συμβάλλει στην μείωση των στερεοτύπων των μαθητών σχετικά με το πρόβλημα των ναρκωτικών.
Θα γίνει προσπάθεια, ακόμη, οι μαθητές με την καθοδήγηση του δασκάλου να οικοδομήσουν την καινούργια γνώση. Έτσι, οι μαθητές κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού μαθήματος θα χρειαστεί να διαβάσουν πηγές, να συγκρίνουν πληροφορίες αναλύοντάς τες, να συνθέσουν τις δικές τους απόψεις και να είναι σε θέση να τις αξιολογήσουν επιχειρηματολογώντας.
Ακόμα, τα παιδιά θα αναπτύξουν την καινοτομία και τη δημιουργικότητά τους. Συγκεκριμένα, στις προεκτάσεις, όπου ένας βασικός στόχος αυτών είναι οι μαθητές να δράσουν αλλάζοντας την κοινωνία, θα κληθούν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κοινωνικό τους περίγυρο. Αυτό, θα γίνει μέσω προφορικών τους παρουσιάσεων και προσωπικών τους δημιουργιών.
Τέλος, οι μαθητές αποκτούν ευχέρεια στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ).Έχουν δυνατότητα επικοινωνίας μέσω blog και e-mail τόσο μεταξύ τους όσο με τον εκπαιδευτικό. Ακόμη, οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν ευκολότερα και γρηγορότερα πληροφορίες. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι ΤΠΕ μπορούν να λειτουργήσουν ως «γέφυρα» μεταξύ του σχολείου και της κοινωνίας. Έτσι, το πρόβλημα των ναρκωτικών μπορεί με την βοήθεια των ΤΠΕ να διαδοθεί πιο εύκολα και γρήγορα από την μαθητική κοινότητα στην ευρύτερη κοινωνία.
Προαπαιτούμενα:
Οι μαθητές καλούνται να γνωρίζουν βασικές δεξιότητες χρήσης Η/Υ, όπως:
Δεξιότητες 21ου αιώνα:
Μεταδεδομένα
Οι λέξεις-κλειδιά που είναι απαραίτητες για το διαδικτυακό μας μάθημα είναι: ναρκωτικά εθισμός, εξάρτηση, κοινωνικός αποκλεισμός, εγκληματικότητα, ψυχοσωματικές διαταραχές, απεξάρτηση, έφηβοι, διάλυση οικογένειας.
Οργάνωση της τάξης
Σε περίπτωση που το διαδικτυακό μάθημα πραγματοποιηθεί σε μία αίθουσα διδασκαλίας, τα θρανία θα πρέπει να είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένα, ώστε να επιτυγχάνεται η συνεργασία των μαθητών (οι μαθητές θα χωριστούν σε τρεις ομάδες).
Υλικοτεχνική υποδομή
Απαιτείται η ύπαρξη ηλεκτρονικού υπολογιστή σε κάθε ομάδα, η ύπαρξη διαδικτύου, αφού το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί βρίσκεται στο διαδίκτυο και φυλλομετρητής ιστοσελίδων, έτσι ώστε οι μαθητές να έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες που βρίσκονται σε διάφορες ιστοσελίδες και ιστότοπους και να εναλλάσσουν ιστοσελίδες μέσω των υπερσυνδέσμων.
Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν προσεγγίζεται στα βιβλία του Δημοτικού, ωστόσο είναι σημαντικό να αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας, καθώς αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και στον ελληνικό χώρο. Ακόμη, πολλές φορές, τα ΜΜΕ δεν προσεγγίζουν το πρόβλημα των ναρκωτικών στην ολότητά του και δεν του προσδίδουν παιδαγωγικό χαρακτήρα.
Πού απευθύνεται η συγκεκριμένη διαδικτυακή διδασκαλία
Το συγκεκριμένο μάθημα απευθύνεται σε μαθητές Ε’ τάξης δημοτικού και θα μπορούσε να διδαχθεί στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης. Η επιλογή της τάξης έγινε με κριτήριο ότι οι μαθητές αυτής της ηλικίας βρίσκονται σε προεφηβικό στάδιο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό στο μέλλον να βρεθούν αντιμέτωποι με τους κινδύνους των ναρκωτικών. Πέρα από αυτό όμως, είναι και σε μία κατάλληλη ηλικία ώστε να παρέχουν ενημέρωση για την πρόληψη του προβλήματος αλλά και βοήθεια σε πιθανούς χρήστες του κοντινού τους περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η επιλογή του μαθήματος έγινε λαμβάνοντας υπόψη ότι το θέμα των ναρκωτικών δεν προσεγγίζεται πουθενά στα βιβλία του δημοτικού. Είναι ένα θέμα που απαιτεί μια πιο ολιστική θεώρηση, μέσα από το συνδυασμό πολλών γνωστικών αντικειμένων (διαθεματικότητα) και έχει ως στόχο την αλλαγή της κοινωνίας (κοινωνικός μετασχηματισμός). Θα μπορούσαμε να συνδέσουμε διαθεματικά το πρόβλημα των ναρκωτικών με τα μαθήματα της Γλώσσας (αναπτύσσονται επικοινωνιακές δεξιότητες), των Εικαστικών και της Μουσικής (στις προεκτάσεις τους δίνεται η ευκαιρία να φτιάξουν δικές τους δημιουργίες, όπως τραγούδια, ποιήματα και ζωγραφιές), της Γεωγραφίας, (τα παιδιά θα γνωρίσουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες του κόσμου σχετικά με το πρόβλημα των ναρκωτικών) και με την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (τα παιδιά θα υιοθετήσουν αξίες και στάσεις που θα τους βοηθήσουν να γίνουν ενεργοί πολίτες).
Δεξιότητες που θα αναπτύξουν οι μαθητές
Λαμβάνοντας υπόψη τις δέκα δεξιότητες του 21ου αιώνα θα γίνει προσπάθεια οι μαθητές να αναπτύξουν μερικές από αυτές. Συγκεκριμένα, οι μαθητές θα καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη, προκειμένου να αναπτυχθούν ολόπλευρα και να είναι σε θέση να αξιολογούν τα ετερόκλιτα μηνύματα που πιθανόν να λάβουν από τον κοινωνικό τους περίγυρο σχετικά με το θέμα των ναρκωτικών. Η καλλιέργεια αυτής, θα επέλθει μέσα από την ενθάρρυνση του μαθητή να αναζητά πολλούς διαφορετικούς τρόπους επίλυσης ενός προβλήματος. Ακόμη, τα παιδιά θα κληθούν να εκφράσουν την άποψη τους σχετικά με ηθικά θέματα, εκτός από θέματα γνωστικού περιεχομένου.
Η συνεργασία είναι μία ακόμα δεξιότητα που θα αναπτυχθεί, αφού επιτυγχάνεται η αποδοχή των διαφορετικών απόψεων, στάσεων, συμπεριφορών μεταξύ των μαθητών προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της διδασκαλίας μέσα από την υλοποίηση ομαδικών δραστηριοτήτων. Συνεπώς, το κάθε μέλος θα πρέπει να έχει ατομική ευθύνη για ό,τι κάνει, αλλά και όλη η ομάδα να έχει συλλογική ευθύνη για το κάθε μέλος της.
Επιπλέον, στο πλαίσιο της συνεργασίας θα καλλιεργηθούν περαιτέρω δεξιότητες όπως η συνδεσιμότητα, η συνυπευθυνότητα και η επικοινωνία. Προκειμένου η κάθε ομάδα να καταλήξει σε γόνιμα συμπεράσματα, θα πρέπει να έρχεται σε συχνή επικοινωνία με τις άλλες ομάδες, ανταλλάσοντας γνώσεις και απόψεις κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Επομένως, η κάθε ομάδα θα είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση και των υπολοίπων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο κατά την ενεργοποίηση, όσο και κατά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, θα αναπτυχθεί και ο κριτικός αναστοχασμός. Δηλαδή, θα δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να αμφισβητήσουν τις προγενέστερες απόψεις τους για ένα θέμα εξετάζοντας τες κριτικά, πολλές από τις οποίες θα αναθεωρούν και θα μετασχηματίζουν. Ο κριτικός αναστοχασμός είναι ιδιαίτερα χρήσιμος, καθώς θα συμβάλλει στην μείωση των στερεοτύπων των μαθητών σχετικά με το πρόβλημα των ναρκωτικών.
Θα γίνει προσπάθεια, ακόμη, οι μαθητές με την καθοδήγηση του δασκάλου να οικοδομήσουν την καινούργια γνώση. Έτσι, οι μαθητές κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού μαθήματος θα χρειαστεί να διαβάσουν πηγές, να συγκρίνουν πληροφορίες αναλύοντάς τες, να συνθέσουν τις δικές τους απόψεις και να είναι σε θέση να τις αξιολογήσουν επιχειρηματολογώντας.
Ακόμα, τα παιδιά θα αναπτύξουν την καινοτομία και τη δημιουργικότητά τους. Συγκεκριμένα, στις προεκτάσεις, όπου ένας βασικός στόχος αυτών είναι οι μαθητές να δράσουν αλλάζοντας την κοινωνία, θα κληθούν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κοινωνικό τους περίγυρο. Αυτό, θα γίνει μέσω προφορικών τους παρουσιάσεων και προσωπικών τους δημιουργιών.
Τέλος, οι μαθητές αποκτούν ευχέρεια στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ).Έχουν δυνατότητα επικοινωνίας μέσω blog και e-mail τόσο μεταξύ τους όσο με τον εκπαιδευτικό. Ακόμη, οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν ευκολότερα και γρηγορότερα πληροφορίες. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι ΤΠΕ μπορούν να λειτουργήσουν ως «γέφυρα» μεταξύ του σχολείου και της κοινωνίας. Έτσι, το πρόβλημα των ναρκωτικών μπορεί με την βοήθεια των ΤΠΕ να διαδοθεί πιο εύκολα και γρήγορα από την μαθητική κοινότητα στην ευρύτερη κοινωνία.
Προαπαιτούμενα:
Οι μαθητές καλούνται να γνωρίζουν βασικές δεξιότητες χρήσης Η/Υ, όπως:
- η χρήση του πληκτρολογίου
- η περιήγηση στο διαδίκτυο
- η συνομιλία μεταξύ των μαθητών μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωση
Δεξιότητες 21ου αιώνα:
- Συνεργασία: Οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση να συνεργάζονται και να επικοινωνούν αποτελεσματικά μεταξύ τους ανταλλάσσοντας απόψεις.
- Οικοδόμηση της καινούργιας γνώσης: Οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση να συγκρίνουν πληροφορίες διαφορετικών πηγών, να συνθέτουν τις δικές τους απόψεις-συμπεράσματα με βάση αυτές, να αξιολογούν τις πληροφορίες και να είναι σε θέση να επιχειρηματολογήσουν πάνω σε αυτές.
- Κριτική σκέψη: Οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση να δώσουν πολλές εναλλακτικές λύσεις στα προβλήματα, οι οποίες να είναι εφαρμόσιμές.
- να έχουν αντιληφθεί την σπουδαιότητα του προβλήματος και την αναγκαιότητα αντιμετώπισής του.
Μεταδεδομένα
Οι λέξεις-κλειδιά που είναι απαραίτητες για το διαδικτυακό μας μάθημα είναι: ναρκωτικά εθισμός, εξάρτηση, κοινωνικός αποκλεισμός, εγκληματικότητα, ψυχοσωματικές διαταραχές, απεξάρτηση, έφηβοι, διάλυση οικογένειας.
Οργάνωση της τάξης
Σε περίπτωση που το διαδικτυακό μάθημα πραγματοποιηθεί σε μία αίθουσα διδασκαλίας, τα θρανία θα πρέπει να είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένα, ώστε να επιτυγχάνεται η συνεργασία των μαθητών (οι μαθητές θα χωριστούν σε τρεις ομάδες).
Υλικοτεχνική υποδομή
Απαιτείται η ύπαρξη ηλεκτρονικού υπολογιστή σε κάθε ομάδα, η ύπαρξη διαδικτύου, αφού το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί βρίσκεται στο διαδίκτυο και φυλλομετρητής ιστοσελίδων, έτσι ώστε οι μαθητές να έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες που βρίσκονται σε διάφορες ιστοσελίδες και ιστότοπους και να εναλλάσσουν ιστοσελίδες μέσω των υπερσυνδέσμων.